2 Jaar geleden schreef ik me in om via een toelatingsexamen de toelating te krijgen aan mijn PJK avontuur te beginnen. Mijn eerste opdracht was een Portfolio aanmaken met daarbij een reflectie verslag. Ik wist niet waar te beginnen. Vandaag is dat anders. Ik vertel mijn groeiprocess graag.

De leerresultaten verwerk ik er doorheen.

Een hele tijd ben ik me niet bewust geweest van de valkuilen en de hiaten in mijn persoonlijke ontwikkeling. Mijn manager vroeg me op een dag toen ik mijn kandidatuur had ingediend voor een hogere functie, welke stappen ik reeds had ondernomen in mijn persoonlijke ontwikkeling en groei. Ik vond dat een vreemde vraag en kon er niets op antwoorden. Tot op vandaag denk ik aan dat moment. Misschien was het dat moment wel dat me bewust maakte van mijn onbekwaamheid.

Mama van 4 en hongerig naar kennis, beginnen twijfelen dat ik misschien toch wel iets aankan en dat mijn studies onafgemaakt waren niet door het feit dat ik onbekwaam en dom was maar door andere omgevingsfactoren? Misschien kon ik nog wel iets bijleren en leren hoe ik  in verbinding kan gaan met mezelf en zo ook met anderen. Ik voelde dat ik blinde vlekken had maar kon er op dat moment niets aan veranderen.

Ik waagde de sprong! En daar zat ik! Zo fier als een pauw maar zo eenzaam en onzeker tegelijkertijd! Ik startte de opleiding als een echt leeg vat, of zo wou ik het me voorhouden, ik nam me voor een onbeschreven blad te zijn, op te nemen wat er me werd geleerd en het nadien eigen te maken aan mezelf en mee te nemen in m’n dagelijks leven.

LR1: Mijn kinderen en man zijn telkens benieuwd naar wat ik heb bijgeleerd, ik doe m’n best om de verschillende ontwikkelingsfasen die een kind doormaakt te studeren zodat ik er rekening mee kan houden bij mijn eigen kinderen. Vroeger ging ik reeds zeer zacht om met andere kinderen tijdens mijn vrijwilligers werk op een school tijdens de middag pauze, waar ik middag toezicht deed. Ik probeerde steeds te luisteren, maar voelde me heel onzeker omdat ik handelde volgens buikgevoel en geen duidelijk kader had. Ik ging bijvoorbeeld altijd zitten op ooghoogte van de kinderen en hen een veilig gevoel proberen geven zodat ze kunnen en durven uiten wat ze nodig hebben. Maar ik observeerde nooit. Ik heb geleerd dat ik uit observatie soms veel meer informatie kan halen dan wat een kind me vertelt. De betrokkenheid in kaart brengen, het welbevinden proberen meten en om daarna mijn eigen handeling aan te passen aan mijn bevindingen. De lichaamstaal en bijvoorbeeld gezichtsuitdrukkingen, ik lette er vroeger wel op. Ik was me niet bewust van alle kleine signalen die we kunnen zien vanuit een observatie.

Ik probeer nu ook mijn eigen kinderen aan te zetten tot participatie door in te spelen op hun interesses en hun competenties. Daarop afstemmen en hen net voldoende uitdaging te geven om in de flow te komen. Waar ik het vroeger vervelend gedrag vond van een kind dat zich verveelde, kan ik het vandaag plaatsen vanwaardat gedrag komt. Ik anticipeer hierop en zorg dat ik kleine, makkelijke spelletjes kan aanbieden, met kosteloze materialen, niet alledaagse zaken, zoals een stoel en wc papier. Het moet niet altijd duur speelgoed te zijn. Ik zoek bewust de balans tussen blijven uitdagen en die 'flow' maar ik laat mijn eigen kinderen zich soms wel even vervelen. Even trager gaan in deze drukke wereld, zodat ze leren stilstaan af en toe en bewust mogen voelen. Dat die wereld ook van hen is, dat ze kunen zijn wie ze zijn en een impact hebben op de samenleving. Sinds het vak Positief leefklimaat probeer ik mijn kinderen te engageren om deel te nemen aan de leerlingenraad en nu heeft mijn oudtste haar kandidaat gesteld voor de jeugdraad in onze gemeente. Net omdat ik het belang van dat engagement geleerd heb. Ik ben opgegroeid in een gezin waar er net zeer weinig participatie was naar onze samenleving, waardoor ikzelf schrik had en geloofde dat ik er niet bijhoor, dat het te hoog gegrepen is. waardoor ik zelf een zeer beperkte kennis had over maatschappelijk relevante zaken.

LR 2:

De hechtingstheorie van Bowlby en de daarbij horende video’s blijven me heel hard bij! De verhalen van in de kinderziekenhuizen vroeger waar ouders niet bij de kinderen mochten blijven, of het verhaal van Ginny… Mijn eerste jaar was een echte Eye opener! Ik kreeg meer en meer zelfvertrouwen, mijn buikgevoel waar ik al die jaren naar handelde kreeg eindelijk gelijk en werd onderbouwd met concrete kennis en woordenschat waarmee ik mijn eigen keuzes in het leven kon uitleggen. Ik werd me bewust gemaakt dat ik een eigen referentiekader heb en dat ik daar naartoe moet durven kijken!

Tijd om hulp in te roepen, want in dat jaar besloot ik in therapie te gaan om mijn persoonlijke issues aan te gaan en te plaatsen.

Mijn eerste jaar met glans geslaagd en wat een boost gaf dit! Bijna onwaarschijnlijk! Heb ik dit alleen gedaan? Ik kreeg ook feedback uit mijn omgeving, op mijn werk, thuis, mijn beste vriendin. Vol enthousiasme startte ik in een IBO waar ik mijn nieuwe kennis en vaardigheden mocht uitproberen. Het muzische en de 100 talen waren mijn eerste houvast. Ik starte bijvoorbeeld de kennismaking met de kleutertjes door plots geluidjes te beginnen maken wanneer ze aan het stappen waren. Bij elke stap een ander geluidje. Ze moesten zo hard lachen dat het ijs meteen gebroken was. Meer nog, ze herhaalden dit spelletje onder elkaar! Ik heb geleerd dat het muzische alle talen zijn waarin we ons kunnen uiten, dat kan al spelend zijn, al vervend, al dansend, met geluidjes en intonatie, of zelfs in stilte. Ik durfde opnieuw te hinkelen op straat of mee te zingen met een leuk lied in de supermarkt. Ik observeer nu veel meer vanuit een automatisme, omdat dat me veel informatie geeft waardoor ik gerichter kan inzetten op een activiteit.
Afhankelijk van de groep waarmee ik werk. Een groep jongeren zal ik anders behandelen dan een groep kleutertjes, het is sowieso voor mij belangrijk geworden aandacht te hebben vooor iedereen in de groep, ook de stille muurbloempjes als de luide leiders. De steentjesverzamelaars en de ravotters, de boomklimmers en de skaters.

LR 3 + 4:

Ik moet toegeven dat ik vroeger soms verbaasd was over hoe sommige ouders praatten tegen hun kinderen. Bijvoorbeeld in de supermarkt, maar ook mijn broer, collega's en vriendinnen. Ik weet dat ik zelfs oordelen had en veel onbegrip. Bijvoorbeeld een mama die haar kind al om 6u in de ochtend naar de opvang brengt en het pas om 19u komt halen. Toen zou ik gezegd hebben dat die mama haar prioriteiten opnieuw zou moeten bekijken en dat ze haar carriére voorang geeft. Maar vandaag kijk ik daar helemaal anders naar toe, nu kan ik kijken naar welke drempels die ouders misschien ervaren, welke moeilijkheden ze hebben, misschienis wel alleenstaande en heeft ze geen keuze omdat ze anders niet rond komt, misschien staat zij gewoon anders in het ouderschap, misschien is ze zelf altijd zo opgevoed geweest en is dit normaal voor haar. 

 Ik merk dat het feit dat waarderend kijk naar alle ouders, dat dit me vrijheid geeft en me helpt in verbinding te gaan met ouders. Ook op mijn stage luisterde ik vaak naar mama's en papa's die vertelden over het feit dat hun zoon zo een moeilijke eter is, ik stel veel vragen en spiegel vaak de gevoelens die ik aanvoel, ik probeer met hen te ahterhalen wat de oorzaak zou kunnen zijn en aan de hand van hun opvoeding te zoeken naar eventuele oplossingen. Wanneer mijn vriendinnen opmerkingen geven of onbegrip uiten over een bepaalde situatie van een mama aan de schoolpoort bijvoorbeeld, geef ik steeds een mogelijke verklaring voor dat gedrag, om het wat te nuanceren. Ik ben me bewust van het feit dat we de dag van vandaag heel hard gaan kijken naar straffen of niet? Iedereen heeft daar wel een mening over, maar ik vind het allerbelangrijkste om zonder oordeel met elkaar in gesprek te gaan. En dat is iets wat ik echt geleerd heb. De overtuiging dat élke ouder de intentie heeft om ged voor zijn of haar kind te zorgen maar dat er veel factoren meespelen die ervoor zorgen dat er soms verkeerde keuzes worden gemaakt. Dat is daarom niet vanuit een slechte intentie. Die systeemtheorie, dat visuele van de mobiel hanteer ik vandaag nog steeds. Wij zijn eengezin met 4 kinderen en vaak gebeurt het dat wanneer er ruzie is tussen mama en puber dat dit een impact heeft op de andere kinderen; Plots gedragen ze zich lastig en opstandig. Vroeger was mijn reactie geweest dat ze maar eens moesten ophouden en dat ze stout waren, Vandaag is dat anders en zie ik hun gedrag en vanwaar dat komt, ik breng het in contact en vraag hen of ze het lastig vinden en die spanning voelen. Ik vraag hen hoe we hier iets aan kunnen doen en benoem dat het ok is om dat aan te geven. Misschien kunnen we in de toekomst dit op een andere manier kenbaar maken. Ik ben een andere ‘opvoeder’ en mama dan twee jaar geleden

Ik heb veel meer interesse in samenwerking met gezinnen net omdat ik geleerd heb in de systeemtheorie dat alles samenhangt met elkaar net zoals een muziekmobiel. De video van de gezinsondersteuner voor het koppel met hun dochter waar ze het zo moeilijk hadden in de opvoeding. Waar ik leerde te kijken hoe hun omgeving eruit zag, hoe keek de omgeving naar hen? Hoe werd de mama opgevoed en welk waarden en normen kregen zij mee van thuis? Dat neem ik allemaal mee en bedenk ik me elke keer er een pedagogische gebeurtenis zich voordoet.

LR 5+LR 6 :

Dankzij mijn mondelinge examen van Werken met Teams werkte ik een methodiek uit die ik ook op mijn werkplek toepaste. Ik analyseerde mijn team en zocht de valkuil. hiervoor ging ik eerst op zoek naar welke fase mijn team in zat, de norming? Performing? Ik zocht een gemeenschappelijk doel ( voldoening halen uit onze job door mensen te helpen) en werkte een methodiek uit die de leden zou helpen elkaar beter te leren kennen. Het gebeurt regelmatig dat er collega's vertrekken en er nieuwe bijkomen, hierdoor verandert de dynamiek soms en ik herken nu duidelijk de verschillende fases die ik heb geleerd. Door dit te herkennen kan ik mijn rust bewaren en heb ik meer vertruowen. Ik leerde hoe ik anderen kon enthousiasmeren en hoe ik feedback kon geven op een verbindende manier alsook ontvangen zonder me aangevallen te voelen of defesief te reageren. Mijn coach merkte een persoonlijke groei en meer professionaliteit in mijn algemene omgang en communicatie. Op een manier dat ik het emotionele en zakelijke van elkaar kon scheiden. Ook tijdens mijn stage leerde ik om feedback altijd meteen op het moment zelf te geven en er niet mee te wachten. Voor mijn stagementor Nele heb ik een canvas gemaakt. Ik heb deze beschilderd en daarna beplakt met alle foto's die ik gedurende mijn stage van haar had genomen. Ik schreef er een mooi gedicht bij en noemde het Ode aan Nele. Dit hing ik op in de opvang. Ik durfde haar tijdens onze samenwerking ook zeggen hoe ik haar manier van werken bewonder, dat ik zag en voelde dat ze dit met hart en ziel deed. Dat het niet zo vanzelfsprekend is wat ze doet, twee jobs combineren en er telkens 100% te staan ondanks haar moeilijke thuissituatie. Ik vond het altijd al belangrijk om anderen positieve feedback te geven, niet alleen kinderen maar ook collega's en andere volwassenen.

Na een positieve afsluit op mijn stage plek kon ik op een waarderende manier een verkenningsrapport schrijven. Ik leerde objectief te zaken te benoemen zoals ze zijn. Op het einde kon ik er mijn eigen mening over geven opnieuw niet oordelend maar kritisch. Ik kon groeipunten herkennen en talenten. Ik leerde filmische verslagen te schrijven bij observaties en nam die kennis mee bij het maken van mijn verkenningsrapport van stage 1.

Maar het leukste voor mij waren de twee vakken werken met en in teams! Hier haal ik zo veel voldoening uit omdat ik dit zeer makkelijk kan toepassen op de werkvloer. Ik werk in een team van 19 collega's en we hebben maandelijks overleg. Ik werd me door die vakken bewust van mezelf, op welke manier hanteer of vermijd ik conflicten? Neem ik veel ruimte in op een vergadering? Op welke manier open ik een gesprek en met welk doel,... ik testte alles uit.  Vaak kwam het voor dat ik me ergerde aan bepaalde collega's. Niet zomaar ergerde aan een bepaalde reactie maar eerder aan een bepaald gedrag dat door een bepaalde collega werd gesteld. Er is bijvoorbeeld 1 collega die vaak zeer negatief is, ze weet het altijd beter en zal dan ook iedereen onderbreken als ze dat nodig vindt om dit duidelijk te maken. Ik erger me mateloos. En toen kwam er nog een ware eye opener: Dat gedrag was mijn allergie! De kernkwadranten van Ofmann! Ik leerde hieruit dat de allesweter mijn allergie is, mijn talent is dan dat ik open sta voor anderen en leergierig ben. Mijn valkuil is dat ik naïef ben en mijn uitdaging is assertiever te zijn.

Vanaf het moment dat ik me daar bewust van werd kon ik opnieuw in gesprek gaan met die collega zonder enige spanning tussen ons.

LR 7+8: 

Bij het in kaart brengen van mijn gemeente voor het vak vvs ontdekte ik dat er in Eeklo heel wat organistaies zijn gericht op ondersteuning van kinderen, jongeren en gezinnen. Hierdoor kan ik doorverwijzen naar bepaalde organisaties. Dankzij deze verkenning en me te verdiepen vond ik de moed zelf contact op te nemen met de opvoedlijn. Er deed zich in mijn persoonlijke sfeer een situatie voor waar ik niet wist wat ik moest doen. Ik was hopeloos en verdrietig en had het gevoel dat ik bij niemand hiermee terecht kon. Ik durfde het aan niemand te vertellen uit schrik voor oordelen. Ik belde de organisatie op en deed mijn verhaal. Voor de start van mijn opleiding zou ik dit nooit gedaan hebben.

Daarnaast begreep ik het echelon model veel beter nadat ik een bezoek bracht aan de organistie Katrol in Eeklo. Ik ging er in gesprek met een oud PJK studente Louise.  De theorie over rechtstreeks -en nietrechtstreeks toegankelijke hulp werd duidelijk. Ouders mogen gerust rechtstreeks bijhen gaan aankloppen maar ze werken eerder met aanmelders zoals scholen, CLB's en psychologen. Dit om te blijven garanderen dat ze de juiste doelgroep verder helpen. Toen ik de cijfers hoorde van het aantal gezinnen dat wordt aangemeld per jaar en dat er dan nog steeds zo veel gezinnen op een wachtlijst komen te staan  verbaasde me. Sommige gezinnen wachten al bijna een jaar op ondersteuning. 

Ik werd me bewust van de impact van het beleid in België, hoe het lokaal beleid impact kan hebben op die wachtlijsten.  Hoe decreten en beleidsnota's die hogerop gemaakt worden rechtreekse impact hebben op de jongeren en kinderen naast ons. Ik weet nog steeds niet alles en ben vaak bang om vragen te stellen omdat ik voel dat deze kannis basis zou moeten zijn van mijn algemene kennis. Het feit dat ik er nu echt in ben gaan zoeken en dit heb bijgeleerd zorgt ervoor dat ik in gesprek durf gaan over politieke onderwerpen en de actualiteit.

LR 9 + 10:

Wat ik vooral heb meegenomen en waar ik me zo hard bewust van geworden ben is hoe makkelijk het is om iemand te oordelen op wat je ziet gebeuren. Het leren waarderen ten aanzien van anderen in mijn dagelijkse privéleven maar ook in mijn praktijkervaring heeft me een mooier mens gemaakt. En daarmee bedoel ik niet dat ik mezelf mooi vind maar dat ik dat een hele mooie eigenschap vind en dat ik zo veel mogelijk zal nastreven deze hoog in het vaandel te houden. Ik vind het fijn aan mijn mama even te spiegelen hoe zij dat soms wel doet, het hielp me ook naar mijn mama anders te kijken, niet meer schuld inducerend. Ik schreef voor O&I 1 Informatievaardigheden een paper over samen slapen. Het was voor mij zeer moeilijk om dit objectief te schrijven want mijn intentie was eigenlijk de lezer van mijn gelijk te overtuigen. Wat uiteraard niet de bedoeling was. Wanneer ik nu de examen taak van VVS maak, merk ik dat ik mijn gevoel en mijn interpretatie duidelijk zie en dus bewuster objectief en formeel kan schrijven.  Het referen volgen Apa was voor mij een grote uitdaging en dat is het jammer genoeg nog steeds. Ik ben me hiervan bewust. 

De tussentijdse feedback overlegmomenten op mijn stage werden steeds op een objectieve manier gebracht. Vroeger zou ik een bepaalde feedback makkelijk verkeerd interpreteren maar ondertussen weet ik dat dit een valkuil is van me. Daarom stel ik heel vaak vragen bij het ontvangen van feedback. Er werd me op zo'n overleg moment op stage verteld dat ze vinden dat ik mijn grenzen beter zou moeten bewaken omdat ze zien dat ik te veel hooi op m'n vork neem. Voor ik PJK student was zou ik dichtgeklapt hebben, ja geknikt hebben en thuis vanalles lopen te piekeren daarover, tot huilens toe.  Maar deze keer vroeg ik haar hoe het komt dat ze dit zo aanvoelt, welk gedrag stelde ik? Wanneer was dit? en dan ga ik daarover in gesprek en neem ik dat mee naar de toekomsttoe om rekening mee te houden.

 Ik ben een andere ‘opvoeder’ en mama dan twee jaar geleden, ik heb veel meer interesse in samenwerking met gezinnen net omdat ik geleerd heb in de systeemtheorie dat alles samenhangt met elkaar net zoals een muziekmobiel. De video van de gezinsondersteuner voor het koppel met hun dochter waar ze het zo moeilijk hadden in de opvoeding. Waar ik leerde te kijken hoe hun omgeving eruit zag, hoe keek de omgeving naar hen? Hoe werd de mama opgevoed en welk waarden en normen kregen zij mee van thuis? Dat neem ik allemaal mee en bedenk ik me elke keer er een pedagogische gebeurtenis zich voordoet.

 Ik ben me ook veel meer bewust van zaken, zoals bij het afzetten van mijn jongste dochter in de ochtend stel ik me de vraag van hoe toegankelijk is deze opvang eigenlijk, hoe kijken zij naar ouders en is de drempel voor ouders in armoede of anderstaligen niet te groot? Hoe worden er bruggen gemaakt tussen organisaties, scholen en de ouders en gezinnen? Vragen die me dagdagelijks bezig houden.

Ik durf nu ook makkelijker om hulp vragen en gesprekken aan te gaan met andere ouders over de opvoeding omdat ik nu weet hoe helpend dit kan zijn, hoe belangrijk een netwerk of een village eigenlijk is of kan zijn.

Ik durf ouders aan de schoolpoort aan te spreken en elkaar te ontmoeten, ik durf praten en doorverwijzen naar CLB en Kind en Gezin, ik voel me zeker over wat ik vertel. Soms ben ik bang dat ik te zelfzeker zal zijn en ook zo zal overkomen dus ik heb heel wat gehad aan het vak Werken In Team waar ik geleerd heb de balans te houden in een gesprek tussen ruimte innemen en zwijgen, luisteren, en aanwezig zijn.

Ik vind al deze zaken zo mooie eigenschappen dat ik die graag zou hebben.

Ik ben een zeer gelovig persoon en ik vond dat al de leerdoelen en leerstof die ik tot nu toe heb mogen krijgen en ervaren perfect aansluiten bij de waarden en normen die ik voor mezelf heb en die hand in hand gaan met mijn geloof en spiritualiteit. Vooral het kijken op een waarderende en niet oordelende manier bijvoorbeeld, de andere behandelen zoals je zelf wil behandeld worden. Jezelf in vraag stellen en omgaan met diversiteit. Hoe mooi zou het allemaal niet kunnen zijn.

Dus ik voel dat ik zeer enthousiast naar de volgende jaren kijk, zeer hoopvol dat ik het zal halen, dat wil ik echt! Ik wil meer bijleren, ik wil andere vrouwen helpen, ik wil ouders helpen, ik wil er zijn voor de kinderen, een betere wereld, waar kinderen kunnen opgroeien en zich zelf kunnen zijn met al hun facetten, waar ouders zichzelf kunnen zijn en waar beiden veilig kunnen leven, … een utopie?

 Ik durf te kijken naar externe partners, opvoedingswinkels, zorgcoördinatoren op de school, gezinsondersteuners, het CAW en het JAC, ik heb mijn oudste dochter hierover ook geïnformeerd en zij stapte mee in een jongeren project van Group Intro in Eeklo die zich inzet om jongeren steviger in hun schoenen te laten voelen op school, assertiviteitstrainingen en 1 op 1 gesprekken met de jongerencoach. Ook hier werd ik mee in betrokken en dan vond ik heel fijn. Dit had ik vroeger voor ik startte met de opleiding nooit gedaan. Ik zag de andere steeds als indringer en iemand die informatie weet over mij en mijn gezin zal zeker zeggen dat ik het niet goed doe, die zal over mij oordelen en zeggen dat ik een slechte mama ben. Ik was heel onzeker en angstig en durfde nooit om hulp vragen, durfde nooit toe te geven wanneer het moeilijk ging om te moederen. Ze zouden mijn kinderen bij me weghalen en mij als ongeschikt bestempelen. Maar hoe moet het dan wel?

Waarom was ik dan zo angstig? Wat maakt dat ik die gedachten had en ervan overtuigd was? Eerlijk gezegd hoor ik dat stemmetje af en toe nog in mijn hoofd, maar door de kennis die ik heb opgedaan kan ik nu een tweede stemmetje gebruiken die het andere angstige stemmetje bedaart en troost.

Mijn echtscheiding was een heel moeilijke en emotioneel beladen periode voor mij waar ik heel vaak bang ben geweest mijn 2 dochtertjes te verliezen. Mijn ex dreigde er vaak mee ze mee te nemen naar Tunesië en dat ik ze nooit meer zou zien. Kwam mijn schrik hiervan? Het lijkt me niet onlogisch.

Ik werd als mama vaak in vraag gesteld bij de rechtbank en dat heeft blijkbaar veel met me gedaan, ik merk dat eigenlijk nu pas door dit neer te schrijven. Alle gebeurtenissen hebben echt wel een indruk gemaakt op me en me daar nu bewust van zijn zorgt ervoor dat ik milder kan zijn naar mezelf toe.

Ik herinner me ook nog mijn eerste korte termijn verslag was na de eerste les O&I.

Ik was zo aangedaan dor die les dat ik besloot erover te gaan reflecteren. Als ik dat verslagje nu terug lees en zie hoe ik er nu tegenover sta ben ik een beetje fier. Al vind ik dat veel over mezelf schrijven niet zo evident, ik voel me  bang hoogmoedig te worden en blind te worden voor mijn tekortkomingen. Ik vind het zeer moeilijk om iets niet goed te kunnen, om ergens niet goed in te zijn. Dat vind ik bijna pijnlijk en het benoemen doet me fronsen, wat een vuil en vies gevoel, ergens in falen is echt niet fijn, ik wil prefect zijn! Ja dat wil ik! Hoe fijn zou dat niet zijn! Zou iedereen dat willen? Waarom nemen we genoegen met onze tekortkomingen? Waarom sussen we onszelf met “we zijn ook maar mensen”? Waarom?  Omdat het me niet lukt, en wie bepaalt dan wat perfect is? Ikzelf? En hoe weet ik of ik de lat niet te hoog leg? Of net te laag?  Deze hersenspinsels maakten me vroeger gek. Down en depressief.

Dankzij de opleiding heb ik geleerd bij mezelf te blijven, wie ben ik? Wat vind ik belangrijk en waar heb ik deugd van? Volgens welke normen en waarden wil ik leven en wat is realistisch en aanvaardbaar voor mezelf en mijn omgeving? Hoe wil ik gezien worden door anderen? De antwoorden en inzichten die ik daarop vond gaf me vertrouwen en vrijheid.

Dat is voor mij mijn grootste groei, de rust die het mij heeft gegeven.